₹2000ની નોટો ન જોવાનું કારણ સામે આવ્યું, RTIમાં થયો આ જોરદાર ખુલાસો, વાંચો આખી વાત

 

2000 રૂપિયાની નોટ: તમે છેલ્લે ક્યારે 2000 રૂપિયાની નોટ જોઈ હતી?  તે લાંબા સમય પહેલા થઈ શકે છે.  હવે વિચારો આવું કેમ થયું હશે?  હા, આનું કારણ હવે સામે આવ્યું છે.  વાસ્તવમાં છેલ્લા ત્રણ વર્ષથી 2000 રૂપિયાની એક પણ નોટ છાપવામાં આવી નથી.  આવી સ્થિતિમાં, આ નોટ (2000 રૂપિયાની નોટ) ચલણમાં સમાન નથી.  સમાચાર એજન્સી IANS દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલ માહિતી અધિકાર (RTI) હેઠળ માંગવામાં આવેલા જવાબમાં આ વાત સામે આવી છે.  8 નવેમ્બર, 2016 ના રોજ સરકાર દ્વારા 500 અને 1000 રૂપિયાની જૂની નોટો પર પ્રતિબંધ મૂકીને નોટબંધીની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી અને ત્યારબાદ નવી નોટો આવી જેમાં 2000 રૂપિયાની નોટ સામેલ હતી.

ત્રણ વર્ષમાં 2000 રૂપિયાની કેટલી નોટો છપાઈ

RTI અનુસાર, વર્ષ 2019-20, 2020-21 અને 2021-22 દરમિયાન રૂ. 2,000ની કોઈ નવી નોટો છાપવામાં આવી નથી.  આરબીઆઈ નોટ મુદ્રાન (પી) લિમિટેડે નાણાકીય વર્ષ 2016-17માં રૂ. 2,000ની 3,5429.91 કરોડ નોટ છાપી હતી.  આ પછી, 2017-18માં ખૂબ જ ઓછી 1115.07 કરોડ નોટો (2000 રૂપિયાની નોટ) છાપવામાં આવી હતી અને 2018-19માં તે ઘટીને માત્ર 466.90 કરોડ નોટ રહી હતી.

નકલી નોટોની સંખ્યામાં તીવ્ર વધારો

 NCRB ના ડેટા અનુસાર, 2016 અને 2020 વચ્ચે દેશમાં જપ્ત કરવામાં આવેલી રૂ. 2,000ની નકલી નોટોની સંખ્યા 2,272 થી વધીને 2,44,834 થઈ ગઈ છે.  માહિતી અનુસાર, વર્ષ 2016માં દેશમાં કુલ 2,000 રૂપિયાની નકલી નોટ જપ્ત કરવામાં આવી હતી, જેની સંખ્યા 2,272 હતી.  જે વર્ષ 2017માં વધીને 74,898 થઈ ગઈ છે.  આ પછી, વર્ષ 2018 માં તે ઘટીને 54,776 પર આવી ગયો.  વર્ષ 2019માં આ આંકડો 90,566 હતો અને વર્ષ 2020માં 2,44,834 નોટો હતી.

90 ટકાથી વધુ નકલી નોટો હલકી ગુણવત્તાની છે

 આરબીઆઈએ 2015 માં નવી નંબરિંગ પેટર્ન સાથે મહાત્મા ગાંધી શ્રેણી - 2005 માં તમામ સંપ્રદાયોમાં બેંકનોટ જારી કરી હતી.  વિઝિબલ સિક્યોરિટી ફીચરથી સામાન્ય લોકો નકલી ચલણને અસલીથી સરળતાથી અલગ કરી શકે છે.  બેંકિંગ સિસ્ટમમાં મળી આવેલી 90 ટકાથી વધુ નકલી નોટો (બે હજાર રૂપિયાની નોટ) હલકી ગુણવત્તાની હતી અને કોઈ મોટી સુરક્ષા સુવિધાઓ સાથે ચેડા કરવામાં આવ્યો ન હતો. આ શો RBIની વેબસાઈટ પર કરવામાં આવ્યો છે.

 આરટીઆઈ જણાવે છે કે આરબીઆઈ નકલી નોટોને રોકવાના પગલાં અંગે બેંકોને અલગ-અલગ સૂચનાઓ જારી કરે છે.  સેન્ટ્રલ બેંક નિયમિતપણે બેંકોના કર્મચારીઓ/અધિકારીઓ અને મોટી માત્રામાં રોકડનું સંચાલન કરતી અન્ય સંસ્થાઓ માટે નકલી નોટો શોધવા અંગેના તાલીમ કાર્યક્રમોનું આયોજન કરે છે.