ન તો OTP કે કોઈ મેસેજ આવશે, આ ઠગ કરનાર બેંક ખાતું ખાલી કરશે

 

જયપુર. શું તમે પણ મોબાઈલમાં નવી ફિલ્મો જોવાના શોખીન છો.  જો હા, તો આ શોખ તમને મોંઘો પડી શકે છે.  આંખના પલકારામાં, સાયબર ઠગ તમારા બેંક ખાતામાં પડેલા લાખો કરોડોની ચોરી કરી શકે છે. તમે વિચારતા હશો કે મૂવી જોવા સાથે સાયબર ઠગનું શું જોડાણ છે?

 … આ કેસ સ્ટડીમાંથી સમજો

ગત 20 ડિસેમ્બરે જયપુરના માનસરોવરમાં એક પ્રોફેસરે 3.15 લાખ રૂપિયાની એફડી તોડીને પોતાના સેવિંગ એકાઉન્ટમાં લઈ લીધી અને એક-બે દિવસમાં આખું બેંક ખાતું ખાલી થઈ ગયું.  જ્યારે સાયબર પોલીસે તપાસ કરી તો જાણવા મળ્યું કે પ્રોફેસર ફિલ્મો જોવાનો શોખીન હતો.આ છેતરપિંડીના એક દિવસ પહેલા તેણે ટેલિગ્રામ પર મળેલી લિંક દ્વારા ફિલ્મ ડાઉનલોડ કરી હતી.  પ્રોફેસરે ફિલ્મ જોઈ ત્યાં સુધીમાં સાયબર ઠગ્સે અનેક ટ્રાન્ઝેક્શન કરીને બેંક એકાઉન્ટ ખાલી કરી દીધું હતું.સૌથી આશ્ચર્યજનક વાત એ હતી કે બેંકમાંથી પૈસા કાપવા માટેનો OTP કે મેસેજ આવ્યો ન હતો.  ત્રણ દિવસ પછી જ્યારે પ્રોફેસર બેંકમાંથી પૈસા ઉપાડવા ગયો ત્યારે તેને આ છેતરપિંડીની ખબર પડી.સાયબર પોલીસે જ્યારે દરેક કડી તપાસવાનું શરૂ કર્યું ત્યારે સામે આવ્યું કે આ સાયબર ઠગનું નવું નેટવર્ક છે.  સાયબર ક્રાઈમની દુનિયામાં તેને બેન્કિંગ ટ્રોજન કહેવામાં આવે છે.  છેતરપિંડી કરવાની આ પદ્ધતિ એટલી ખતરનાક છે કે ગત વર્ષે રાજ્યભરમાં 50,000 લોકો સાથે 95 કરોડ રૂપિયાની ઓનલાઇન છેતરપિંડી કરવામાં આવી છે.શું સાવચેતી અપનાવીને તમે આવી છેતરપિંડીથી બચી શકો છો

ચાલો જાણીએ આ ખાસ વાર્તા દ્વારા...

 સાયબર સિક્યોરિટી એક્સપર્ટ આશુતોષ શર્માએ જણાવ્યું કે, નવી ફિલ્મો, વેબ સિરીઝ OTT પ્લેટફોર્મ પર રિલીઝ થાય છે.  સાયબર ઠગ્સે સબસ્ક્રિપ્શનના પૈસા ચૂકવ્યા વિના નવી રિલીઝ ફિલ્મો મફતમાં જોવાનો શોખ બનાવ્યો છે.  આવી એપ્સ એવી બની ગઈ છે કે યુઝર્સ પણ તેમના જોખમથી અજાણ છે.

 ટેલિગ્રામ આવી એપ્લિકેશન્સનું સૌથી મોટું હબ બની ગયું છે.  નવી મૂવીઝ અને વેબ સિરીઝ મફતમાં જોવા માટે, યુઝર્સ વિચાર્યા વિના ટેલિગ્રામ પર અજાણ્યા જૂથોમાં જોડાય છે.  જ્યાં સાયબર ઠગ્સ મોટાભાગની લોકપ્રિય ફિલ્મો, વેબસિરીઝની પાઇરેટેડ કન્ટેન્ટની લિંક્સ મોકલે છે.

પહેલા તેઓ વ્યસની બને છે, પછી તેઓ શિકાર બનાવે છે

 સાયબર અપરાધીઓ પહેલા યુઝર્સને મૂવી અને વેબ સિરીઝ સીધી ડાઉનલોડ કરવાનો વિકલ્પ આપે છે.  એટલે કે તમારે કોઈપણ લિંક પર ક્લિક કરવાની, સીધું ડાઉનલોડ કરવાની અને મૂવી જોવાની જરૂર નથી.  ધીરે ધીરે, વપરાશકર્તા કોઈપણ સબ્સ્ક્રિપ્શન વિના મફતમાં નવી મૂવી જોવાનું વ્યસની બની જાય છે.  ગ્રુપના એડમિન આવા યુઝર્સને સતત જોતા રહે છે.સાયબર ક્રાઈમિન થોડા સમય પછી ડાયરેક્ટ મૂવી અને વેબ સિરીઝ ડાઉનલોડ કરવાનો વિકલ્પ બંધ કરી દે છે.  હવે સાયબર ઠગ્સ મૂવી ડાઉનલોડ કરવા માટે ગ્રુપમાં લિંક્સ નાખવાનું શરૂ કરે છે.  યુઝર મૂવી ડાઉનલોડ કરવા માટે લિંક પર ક્લિક કરતાની સાથે જ તેને એક કે બે એક્સેસ માટે કહેવામાં આવે છે.  સાયબર ઠગ આ લિંક સાથે માલવેર (વાયરસ) જોડે છે.  મૂવી ડાઉનલોડ થતાની સાથે જ માલવેર તમારા મોબાઈલમાં પણ પહોંચી જાય છે.માલવેર એક પ્રકારનું સોફ્ટવેર છે જે યુઝરના ડિવાઈસ પર ખોટી રીતે ડિલિવર કરવામાં આવે છે.  જે બાદ યુઝરનો ડેટા ચોરાઈ જાય છે.  માલવેર ફાઇલ અથવા કોડ હોઈ શકે છે.  સામાન્ય રીતે એક લિંક તરીકે વિતરિત.  જ્યારે વપરાશકર્તા તે લિંક પર ક્લિક કરે છે, ત્યારે તે વપરાશકર્તાના ઉપકરણ પર આવે છે.

 માલવેર એ એક પ્રકારનું સોફ્ટવેર છે જે દૂષિત રીતે વપરાશકર્તાના ઉપકરણ પર પહોંચાડવામાં આવે છે.  જે બાદ યુઝરનો ડેટા ચોરાઈ જાય છે.  માલવેર ફાઇલ અથવા કોડ હોઈ શકે છે.  સામાન્ય રીતે એક લિંક તરીકે વિતરિત.  જ્યારે વપરાશકર્તા તે લિંક પર ક્લિક કરે છે, ત્યારે તે વપરાશકર્તાના ઉપકરણ પર આવે છે.

હવે વાસ્તવિક ખેલ શરૂ થાય છે

 માલવેર દ્વારા યુઝરના મોબાઈલમાં સંપૂર્ણ એક્સેસ લઈ શકે છે.  કેમેરા, મેસેજ, લોકેશન, માઇક્રોફોન, ગેલેરી, યુઝર આઈડી અને તમામ એપ્સનો પાસવર્ડ.  એક રીતે, આ માલવેર સાયબર અપરાધીઓના ઇશારે કામ કરતું સાધન બની જાય છે.  યૂઝરને પણ આ ટૂલ વિશે જાણકારી નથી મળતી.મોબાઇલમાં હાજર તમામ ડેટા સાયબર ક્રિમિનલ સુધી પહોંચે છે.  પેમેન્ટ એપ, બેંકિંગ એપ્લીકેશનનું આઈડી અને પાસવર્ડ મેળવ્યા બાદ સાયબર ઠગ સરળતાથી તેમના ખાતામાંથી લાખો રૂપિયા ઉપાડી ઓનલાઈન છેતરપિંડી આચરે છે.મોબાઈલ પર આવતા મેસેજ પર સાઈબર ઠગનો સંપૂર્ણ અંકુશ હોવાથી આવી પરિસ્થિતિમાં સાઈબર ઠગ કોઈ પણ જાતના પૈસા ઉપાડી લે છે. પૈસા કપાયા પછી મોબાઈલ પર OTP અથવા મેસેજ આવી શકે છે.  યુઝરને ત્યારે ખબર પડે છે જ્યારે તે પોતે બેલેન્સ ચેક કરે છે.

 માલવેરને કેવી રીતે ઓળખવું

જો તમે કોઈપણ ગ્રુપમાં થર્ડ પાર્ટી લિંક્સ અથવા અજાણ્યા સ્ત્રોતોમાંથી કંઈપણ ડાઉનલોડ કરો છો, તો મોબાઈલમાં માલવેર આવવાની ઉચ્ચ સંભાવના છે. માલવેર સિસ્ટમ ફાઈલોમાં પ્રવેશતાની સાથે જ પોતાને છુપાવે છે, પરંતુ તેને શોધવાની એક રીત છે.  માલવેર તમારા મોબાઈલમાં પ્રવેશતાની સાથે જ તેનું પરફોર્મન્સ ઘટવા લાગે છે.  ઉદાહરણ તરીકે, ફોન હેંગ થાય છે, અચાનક કેટલીક એપ્સ ચાલતી બંધ થઈ જાય છે. જ્યારે તમે ડેટા પર જાઓ છો ત્યારે ડેટા એક્સેસ પણ વધુ બતાવે છે.  ફોનની મેમરી ઓછી હોવાનું જણાય છે.  આનો અર્થ એ છે કે ફોનમાં માલવેર હાજર છે. તમે સરકાર દ્વારા પ્રમાણિત 'ઈ-સ્કેન' એપ દ્વારા તમારા ફોન અથવા સિસ્ટમમાં માલવેર છે કે નહીં તે પણ તપાસી શકો છો.

 મોબાઈલમાં માલવેર છે કે નહીં, તમારી જાતને ઓળખો

તમારા મોબાઈલ સોફ્ટવેરને અપડેટ રાખો.  કોઈપણ અજાણી લિંક પર ક્લિક કરીને ફાઇલ ડાઉનલોડ કરવી જોઈએ નહીં.  જો ફોનમાં એન્ટી વાયરસ કે ફાયરવોલ હોય તો તેને એક્ટિવ રાખવો જોઈએ.  આનો અર્થ એ થશે કે જો કોઈ લિંક પરથી ફાઇલ ડાઉનલોડ થઈ રહી હોય અને તેની સાથે માલવેર હોય, તો સક્રિય ફાયરવોલ અને એન્ટીવાયરસ તે લિંક વિશે અગાઉથી એલર્ટ કરશે.  સુરક્ષાના પગલાં લઈને અને સતર્ક રહીને સાયબર ક્રાઈમથી બચી શકાય છે. તેનાથી બચવા માટે ફોનનો ડેવલપર મોડ બંધ રાખો. સાયબર સિક્યોરિટી એક્સપર્ટ આશુતોષ શર્મા કહે છે કે આવી લિંક પર ક્લિક કરવાનો અર્થ એક રીતે નવા ખતરાને આમંત્રણ આપવાનો છે.  યાદ રાખો, એકવાર તમારા મોબાઈલમાં માલવેર આવી જશે, પછી તમારા મોબાઈલની કેમેરાથી લઈને માઈક્રોફોન સુધીની તમામ વિગતો સીધી સાયબર ક્રિમિનલ સુધી પહોંચી જશે.

જો તમારે ટાળવું હોય તો ફોનનો ડેવલપર મોડ અને થર્ડ પાર્ટી એપ્લીકેશન ઇન્સ્ટોલ કરવાનો વિકલ્પ બંધ રાખો.

 અજાણી લિંક પર ક્લિક કરવાનું ટાળો.  જે લોકો લિંક પર ક્લિક કરી રહ્યા છે તેઓ તેમની અંગત માહિતી ક્યાંક ને ક્યાંક સાયબર ગુનેગારોને આપી રહ્યા છે.પાઇરેટેડ સોફ્ટવેર, પાઇરેટેડ મૂવીઝ, પાઇરેટેડ એપ્લીકેશન ડાઉનલોડ કરવાનું ટાળો.  તમે કાયદાકીય મામલામાં ફસાઈ શકો છો.  આજકાલ આમાં પગલાં પણ લેવામાં આવી રહ્યા છે.ગુગલ પર સર્ચ કરીને કોઈપણ એપ્લિકેશનની એપીકે ફાઇલ ડાઉનલોડ કરશો નહીં અને તેને ઇન્સ્ટોલ કરો.  કારણ કે આવી એપ્લિકેશન ક્યાંક ને ક્યાંક માલવેર સાથે સંકળાયેલી હોઈ શકે છે.

 માલવેર તમારી સિસ્ટમનું નિયંત્રણ હેકર્સને આપે છે.  તેની મદદથી, હેકર્સ વપરાશકર્તાઓની બેંકિંગ વિગતો જેવી સંવેદનશીલ માહિતી ચોરી શકે છે.  બેંકિંગ ટ્રોજન દાખલ કરીને તમારી મોબાઇલ બેંકિંગ એપ્લિકેશનને ઍક્સેસ કરીને પણ તમારા ખાતામાંથી પૈસા ઉપાડી શકાય છે. માલવેર તમારી સિસ્ટમનું નિયંત્રણ હેકર્સને આપે છે.  તેની મદદથી, હેકર્સ વપરાશકર્તાઓની બેંકિંગ વિગતો જેવી સંવેદનશીલ માહિતી ચોરી શકે છે.  બેંકિંગ ટ્રોજન દાખલ કરીને તમારી મોબાઇલ બેંકિંગ એપ્લિકેશનને ઍક્સેસ કરીને પણ તમારા ખાતામાંથી પૈસા ઉપાડી શકાય છે.

એક વર્ષમાં 50 હજાર લોકો સાથે 95 કરોડની ઓનલાઈન છેતરપિંડી

રાજસ્થાનમાં સાયબર ગુનેગારો ઝડપથી પોતાની જાળ ફેલાવી રહ્યા છે.  ગયા વર્ષ 2022 ની વાત કરીએ તો એક વર્ષમાં લગભગ 50 હજાર લોકો સાયબર અપરાધીઓ દ્વારા છેતરાયા હતા.  તેણે ઓનલાઈન છેતરપિંડી દ્વારા બેંક એકાઉન્ટ ક્લિયર કરીને આશરે 95 કરોડ રૂપિયાની છેતરપિંડી કરી હતી.પોલીસને મોટી સંખ્યામાં ફરિયાદો મળી હતી, પરંતુ પોલીસ સાયબર ક્રિમિનલ્સ વિશે કંઈ ખાસ કરી શકી નથી.  હેલ્પલાઈન દ્વારા તાત્કાલિક કાર્યવાહી કરીને માત્ર છેતરપિંડી કરવામાં આવી હતી.  માત્ર 10 ટકા રકમ ફ્રીઝ કરવામાં સક્ષમ હતી.  સાયબર છેતરપિંડીની 80 ટકા ઘટનાઓ પાઇરેટેડ સોફ્ટવેર અને લોકોની પોતાની ભૂલને કારણે થાય છે. તકેદારી રાખીને, તમે સાયબર છેતરપિંડીનો ભોગ બનવાથી પોતાને બચાવીને તમારી મહેનતની કમાણી ગુમાવવાનું ટાળી શકો છો.

છેતરપિંડીના કિસ્સામાં શું કરવું?

 સાયબર ક્રાઈમથી પૈસા બચાવવા માટે, ગૃહ મંત્રાલય વતી હેલ્પલાઈન નંબર 1930 પર કૉલ કરો.  આ તમને સાયબર ક્રાઈમમાંથી છેતરાયેલા પૈસા પાછા મેળવવામાં મદદ કરે છે.  આ નંબર ઈમરજન્સી નંબર તરીકે કામ કરે છે.